اعلاميه در باره محو همه اشکال نارواداري و تبعيض مبتني بر دين يا اعتقاد مجمع عمومي سازمان ملل مورخ ۲۵ نوامبر ۱۹۸۱- قطعنامه ۵۵/۳۶
مجمع عمومي،
- نظر به اين که يکي از اساسي‌ترين اصول منشور ملل متحد، حيثيت و برابري لاينفک همه‌ي آحاد بشر است و همه‌ي دولت‌هاي عضو، جداگانه يا به اشتراک، متعهد شده اند با همکاري سازمان ملل متحد به منطور گسترش و تشويق رعايت مؤثر و جهان‌شمول حقوق بشر و آزادي‌هاي بنيادي براي همه‌گان، بدون تبعيض نژادي، جنسي، زباني يا مذهبي عمل کنند،
- نظر به اين که اعلاميه‌ي جهاني حقوق بشر وميثاق‌هاي بين‌المللي راجع به حقوق بشر، بيانگر اصول عدم تبعيض و برابري در مقابل قانون و حق آزادي انديشه، وجدان، مذهب يا اعتقاد است،
- نظر به اين که بي توجهي و نقض حقوق بشر و آزادي‌هاي بنيادي، به ويژه حق و آزادي انديشه، وجدان، مذهب يا هر نوع اعتقاد، مستقيم يا غير مستقيم منشاء جنگ‌ها و رنج‌هاي گراني‌ست که به بشريت تحميل شده، به خصوص در مواردي که بدل به وسيله‌اي براي مداخله‌ي بيگانه در امور داخلي کشورهاي ديگر مي‌شود و به همان ميزان آتش کين‌خواهي را در ميان مردم و ميان ملت‌ها شعله ور مي کند،
- نظر به اين که مذهب يا عقيده براي معتقدان‌اش يکي از بن‌مايه‌هاي اصلي مفهوم زندگي‌ست و اين که آزادي مذهب يا عقيده بايد به تمامي محترم شمرده شده و تضمين گردد،
- نظر به اين که کمک به تفاهم، رواداري و حرمت‌داشت آن چه به آزادي مذهب يا عقيده مربوط مي‌شود، اساسي است، و چنان بايد که استفاده از مذهب يا عقيده براي مقاصد نامتناسب با منشور و ديگر اسناد سازمان ملل متحد و اهداف و اصول بيانيه‌ي حاضر پذيرفتني نشود،
- معتقديم که آزادي مذهب يا عقيده، در عين حال، بايد به تحقق اهداف صلح جهاني، عدالت اجتماعي و دوستي ميان مردمان و به از ميان رفتن ايدئولوژي‌ها يا اعمال استعماري و تبعيض نژادي ياري دهد،
- با ابراز خرسندي از تصويب چندين توافق‌نامه، تحت توجهات سازمان ملل متحد و نهادهاي تخصصي، و به اجرا درآمدن برخي از آن‌ها به منظور از ميان برداشتن اشکال مختلف تبعيض،
- با ابراز نگراني از تجليات نارواداري، و وجود تبعيض در زمينه‌ي مذهب يا عقيده که هنوز در بخش‌هايي از جهان ديده مي شود،
- مصمم به اتخاذ همه‌ي تدابير لازم براي حذف سريع تمامي اشکال و تجليات اين نارواداري و چاره انديشي و مبارزه با هر نوع تبعيض بر پايه‌ي مذهب و عقيده،
اعلاميه‌ي حاضر در باره‌ي حذف همه‌ي اشکال نارواداري و تبعيض مبتني بر مذهب يا عقيده را اعلام مي کند:
ماده ي نخست
1- هر کس حق دارد از آزادي انديشه، وجدان و مذهب برخوردار باشد. اين حق متضمن آزادي داشتن مذهب يا هر نوع عقيده و هم چنين آزادي ابراز مذهب و عقيده، به صورت فردي يا جمعي، چه آشکار و چه پنهان، از طريق عبادت و انجام آيين‌هاي مذهبي، عمل و آموزش مذهب است.
2- هيچ کس نبايد تحت فشاري قرار گيرد که بتواند آزادي داشتن مذهب يا عقيده اي را که به اختيار برگزيده، خدشه دار کند.
3- آزادي ابراز تعلقات مذهبي يا عقيدتي، هيچ محدوديتي ندارد، جز آن چه از طريق قانون پيش بيني شده و براي حفظ امنيت و نظم عمومي، سلامت يا اخلاق يا آزادي‌هاي بنيادي ديگران ضروري است
ماده دوم
1- هيچ کس نمي تواند به خاطر مذهب يا عقيده اش از طرف دولت، نهاد، گروه، يا هيچ فردي مورد تبعيض قرار گيرد.
2- در اهداف اعلاميه‌ي حاضر، مراد از اصطلاح‌هاي "نا رواداري و تبعيض مبتني بر مذهب يا عقيده" هر نوع تمايز، طرد، رجحان دادن يا تحديد مبتني بر مذهب يا عقيده است که هدف يا نتيجه‌ي آن ابطال يا محدود ساختن به رسميت شناختن، بهره‌مند شدن يا کاربرد حقوق بشر و آزادي‌هاي بنيادي بر اساس برابري است.
ماده سوم
تبعيض ميان موجودات بشري به خاطر مذهب يا عقيده، تعرض به شأن انساني و انکار اصول منشور ملل متحد است و بايد به مثابه نقض حقوق بشر و آزادي‌هاي بنيادي اعلام شده در اعلاميه‌ي جهاني حقوق بشر محکوم شود و مشروحاٌ، درميثاق‌هاي بين‌المللي مربوط به حقوق بشر و به عنوان مانع مناسبات دوستانه و صلح آميز ميان ملت‌ها قيد گردد.
ماده چهارم
1- همه ي دولت ها تدابير مؤثري براي جلوگيري و رفع هر نوع تبعيض مبتني بر مذهب يا عقيده، با به رسميت شناختن، به کار بستن و بهره‌مند شدن از حقوق بشر و آزادي‌هاي بنيادي در همه‌ي زمينه‌هاي زندگي مدني، اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي، اتخاذ خواهند کرد.
2- همه‌ي دولت‌ها کوشش خواهند کرد با تصويب قوانين يا، بسته به مورد، با فسخ قوانين جاري براي ممنوعيت هر گونه تبعيضي از اين نوع، تدابير شايسته براي مبارزه با نا رواداري مبتني بر مذهب يا عقيده، اتخاذ کنند.
ماده پنجم
1- والدين يا، در صورت مقتضي، قيم هاي قانوني کودک حق دارند زندگي در خانواده را مطابق با مذهب يا عقيده‌ي خود و با توجه به آموزش اخلاقي‌اي که از نظر آن‌ها کودک مي بايد طبق آن تربيت شود، سازمان دهند.
2- هر کودکي، به لحاظ مذهبي يا عقيدتي، حق دارد از آموزشي مطابق با خواست والدين يا، بسته به مورد، قيم‌هاي قانوني خود، بهره‌مند شود و نمي‌توان او را، در مورد مذهب يا عقيده، وادار به کسب آموزشي کرد که مخالف با تمايلات والدين يا قيم‌هاي قانوني اوست. اصل محوري، منافع کودک است.
3- کودک بايد در برابر هر شکلي از تبعيض مبتني بر مذهب يا عقيده محافظت شود. او بايد در فضاي تفاهم، رواداري، دوستي ميان مردمان، صلح و برادري جهاني، احترام به آزادي مذهب يا عقيده‌ي ديگران، و با آگاهي کامل از اين که انرژي و استعدادهاي او بايد در خدمت هم نوعان‌اش به کار آيد، تربيت شود.
4- در مورد کودکي که تحت سرپرستي والدين و قيم‌هاي قانوني نيست، خواستي که از جانب ايشان بيان شده يا هر مدرک ديگري که در باره‌ي تمايل آنان در زمينه‌ي مذهب يا عقيده به دست آمده، چنان که بايد در نظر گرفته خواهد شد، اصل محوري، منافع کودک است.
5- انجام فرايض مذهب يا عقيده‌اي که کودک در[فضاي] آن پرورش يافته، نظر به بند 3 نخستين ماده‌ي اعلاميه‌ي حاضر، نبايد به سلامت جسمي يا روحي و رشد همه جانبه او آسيبي وارد آورد.
ماده ششم
طبق ماده‌ي نخست اعلاميه‌ي حاضر و با رعايت بند ۳ ماده‌ي ياد شده، حق آزادي انديشه، وجدان، مذهب يا عقيده، از جمله شامل آزادي‌هاي زير مي شود:
الف) انجام فرايض يک آيين و برگزاري جلسات مذهبي يا عقيدتي، ايجاد و نگاهداري اماکني براي اين اهداف،
ب) آزادي تأسيس وحفظ نهادهاي خيريه يا بشر دوستانه،
ج) آزادي تهيه، کسب و استفاده از اشياء و لوازمي که از طريق مراسم ويا از راه مذهب يا عقيده، فراهم شده است،
د) آزادي نوشتن، چاپ و پخش نشريه در باره‌ي اين موضوعات،
ه) آزادي آموزش مذهب يا عقيده در مکان‌هاي مناسب با اين هدف،
و) آزادي درخواست کمک‌هاي داوطلبانه، مالي و غيره از افراد و نهادها،
ز) آزادي تربيت، انتصاب، انتخاب يا تعيين رهبران مربوطه به توالى و بر حسب نيازها و هنجارهاي هر مذهب يا عقيده،
ح) آزادي رعايت ايام تعطيل و برگزاري جشن‌ها و مراسم بر طبق تعاليم مذهبي يا عقيدتي،
ط) آزادي ايجاد و برقراري رابطه با افراد و جماعات در زمينه‌ي مذهب يا عقيده، در سطح ملي و بين المللي.
ماده هفتم
حقوق و آزادي‌هاي مطروحه در اين اعلاميه در قوانين كشورى مورد تأييد قرار مىگيرند، تا هر کس بتواند در عمل از حقوق و آزادي‌هاي ياد شده بهره‌مند شود.
ماده هشتم
هيچ يک از مواد اعلاميه‌ي حاضر را نبايد چنان تفسير کرد که محدود کننده يا ناقض يکى از حقوق مندرج در اعلاميه‌ي جهاني حقوق بشر و پيمان‌هاي بين‌المللي مربوط به حقوق بشر باشد.
بنياد عبد الرحمان برومند